Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda farklı sektörlerden şirketlerin payları, yeni pay alma hakları, borsa yatırım fonları, varantlar ve sertifikalar işlem görmektedir. Borsa İstanbul Pay Piyasası yerli ve yabancı yatırımcılar için likit, şeffaf ve güvenli yatırım ortamı sağlamaktadır.

Pay Piyasası’nda işlemler elektronik alım satım sistemi aracılığıyla fiyat ve zaman önceliği kuralı baz alınarak “Sürekli İşlem”, “Piyasa Yapıcılı Sürekli İşlem” ve “Tek Fiyat” yöntemlerinde otomatik olarak gerçekleşmektedir.

Pay Piyasasında işlemler aşağıdaki pazarlarda gerçekleştirilmektedir:

Borsada ilk defa halka arz edilen şirketlerin birincil piyasa işlemleri, birincil piyasa için belirlenmiş olan seans saatlerinde, sürekli işlem, sabit fiyat ve değişken fiyat yöntemleriyle gerçekleştirilmektedir. Sabit fiyat ve değişken fiyat yöntemleri, Borsa dışı halka arzlarda kullanılan “Talep Toplama Yöntemi”nden uyarlanarak Borsa emir-işlem kuralları çerçevesinde oluşturulmuştur.

2020/62 Sayılı Duyuru çerçevesinde bu talep toplama yöntemlerinde, dağıtım aşamasına girecek emirlere ve emirlerin dağıtım zamanına ilişkin getirilen kurallar için tıklayınız.

Toptan Satış İşlemleri, önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki pay işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık ortamında, organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.

Payları Borsada işlem gören şirketlerin nakdi sermaye artışı yapmak üzere belirledikleri yeni pay alma hakkı kullanma süresi içinde, söz konusu payların üzerinde bulunan yeni pay alma haklarının alınıp satılması için, Borsaca belirlenecek süre içinde “R” özellik koduyla  yeni pay alma hakları sıraları işleme açılır.Rüçhan hakkı kuponları, Pay Piyasasında geçerli olan kurallarla işlem görür.

Pay Piyasasında Nasıl İşlem Yapılır?

Pay piyasasında işlem yapabilmek için öncelikle bir yatırım hesabı oluşturmanız gerekmektedir. Yatırım hesabınızın açılmasını takiben, pay (hisse senedi) alım satım işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz.

A1 Capital’de Nasıl Yatırım Hesabı Açabilirim?

Aracı kurumların faaliyette bulunabilmeleri için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (SPK) lisans ve faaliyet izni almalarını gereklidir. Bu nedenle çalışacağınız aracı kurumun SPK lisans ve faaliyet iznine sahip olması hem sizin hem de yatırımlarınızın güvenliği açısından önemlidir.

Türkiye’de SPK lisans ve faaliyet iznine sahip aracı kurumları SPK web adresinden Kurumlar/Aracı Kurumlar/Mevcut Faaliyet İzinleri sayfasından  kontrol edebilirsiniz.

A1 Capital Yatırım Menkul Değerler A.Ş., SPK tarafından verilmiş Geniş Yetkili Aracı Kurum yetki belgesine sahiptir. Hesap açmak için aşağıdaki alternatiflerden size uygun olanını seçebilirsiniz.

1. Alternatif:

Hesap açılışı için Yatırım Hesabı Aç linkinden formu doldurarak yetkili kişiler aracılığıyla hesap açılış işleminizi gerçekleştirebilirsiniz. Hesap açılışına ilişkin detaylı bilgi için 0 850 532 21 21 no’lu hattan iletişime geçebilirsiniz.

2. Alternatif:

A1 Capital şubelerimize İrtibat Bürolarımız linkinden ulaşabilir ve size en yakın şubemizden hesap açılış işleminizi yetkili kişiler aracılığıyla tamamlayabilirsiniz.

3. Alternatif:

Görüntülü hesap açılışı için Görüntülü Hesap Aç sayfasında gerekli adımları tamamlayarak görüntülü görüşmeye bağlanabilirsiniz.

BIST Pay Piyasasında İşlemler Hangi Pazarlarda Gerçekleştirilir?

BIST Pay Piyasasında işlemler 6 pazar türünde gerçekleştirilir.

• Yıldız Pazar
• Ana Pazar
• Alt Pazar
• Yakın İzleme Pazarı (YİP)
• Yapılandırılmış Ürünler ve Fon Pazarı (YÜFP)
• Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı (NYİP)
• Piyasa Öncesi İşlem Platformu (PÖİP)

Birincil Piyasa

Borsada ilk defa halka arz edilen şirketlerin birincil piyasa işlemlerinin gerçekleştirildiği, pay ihraç eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan karşılaştıkları piyasadır.

Toptan Satışlar Pazarı

Toptan Satışlar Pazarı, önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki pay işlemlerinin güvenli ve şeffaf şekilde organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.

Yeni Pay Alma Hakları İşlemleri

Her pay sahibi, şirketlerin bedelli sermaye artırımı nedeniyle yeni çıkardıkları payları, mevcut paylarının sermayeye oranına göre öncelikle alma (rüçhan) hakkına sahiptir. Yeni pay alma (rüçhan hakkı) kuponları, Borsa İstanbul Rüçhan Hakkı Kupon Pazarı’nda alınıp satılabilmektedir.

BİST bünyesindeki pazarlara ilişkin detay bilgilere Borsa İstanbul adresinden ulaşılabilir.

BİST Pay Piyasasında Emir Tipleri Nelerdir?

Bist Pay Piyayasında Limit Fiyatlı Emir, Piyasa Emirleri, Piyasadan Limite Emirleri, Dengeleyici Emirler ve Açığa Satış Emirler olmak üzere 5 tür emir tipi bulunmaktadır.

Limit Fiyatlı Emir (LMT): Fiyatın ve miktarın girilmesinin zorunlu olduğu emirlerdir. Emrin gerçekleşmeyen bölümü sistemde pasif olarak geçerlilik süresi sonuna kadar (kalanı iptal et emri olarak girilmediği sürece) bekler.

Piyasa Emirleri (PYS): Fiyat olmaksızın sadece miktar belirtilerek girilen emirlerdir. Bu emir tipi, sadece “kalanı iptal et” olarak girilebildiğinden karşı tarafta eşleşecek emir kalmadığında, emrin kalan kısmı otomatik olarak iptal edilir, pasife yazılmaz.

Piyasadan Limite Emirleri: Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak girilen bu emirler sadece karşı taraftaki en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşerek işleme dönüşürler. Ancak işleme dönüşmeyerek kalan kısım, gerçekleştiği son işlem fiyatını alarak limit fiyatlı emre dönüşür ve pasif olarak yazılır (ancak KİE olarak girilirse pasife yazılmaz).

Dengeleyici Emirler: Açılış ve kapanış seansları da dâhil olmak üzere tek fiyat yöntemi uygulanan tüm seans bölümlerinde kullanılan emir türüdür. Eşleşmeden kalan dengeleyici emirler sistem tarafından iptal edilirler.

Açığa Satış Emirleri: Sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarını satmak için verilen emirlerdir. Bu emirlerde SPK ve Borsa düzenlemeleri ile belirlenen fiyat ve pay sınırlamalarına uyulur.

Diğer emir türleri ve detaylara Pay Piyasası Piyasa İşleyişi adresinden ulaşılabilir.

Emirlerin Geçerlilik Süresi Nedir?

Emirlerin Geçerlilik Süresi Günlük, Kalanı İptal Et ve İptale Kadar Geçerli olmak üzere üçe ayrılmaktadır.

Günlük: Her emir girildiği gün boyunca geçerlidir ve işlem görmezse gün sonunda iptal edilir.

Kalanı İptal Et (KİE): Emrin verildiği anda karşılanmayan bölümünün otomatik olarak iptal edildiği, kalanın pasife yazılmadığı emir türüdür.

İptale Kadar Geçerli (IKG): Emrin verildiği andan itibaren iptal edilmesine kadar geçerli olan emir türüdür.

Pay Alım Satım İşlemlerinde Zincir Emir Nasıl Verilir?

Zincir Emir, pay piyasasına iletilmek üzere sisteme girmiş olduğunuz ve gerçekleşmemiş olan ana emire bağlanan ve bu ana emrin tamamının gerçekleşme şartına bağlı olarak pay piyasasına iletilmek üzere tanımlanan pay alım veya satım emirlerinin tamamı olarak tanımlanabilir.

Zincir Emir tanımlayabilmek için öncelikle emir iletmek istediğiniz pay ve işlem (alış ya da satış) yönüne bir ana emir tanımlamanız gerekmektedir. Ana emri, bekleyen emirler menüsünden emir üzerine tıklayarak “Zincir Emir” adımından ekleyebilirsiniz. Zinci emir oluşturulmasına ilişkin uygulamalı anlatım detayına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:

Zincir Emir Anlatımı

• Devre Kesici Uygulaması

Bir sermaye piyasası aracında işlemler seansın sürekli işlem bölümünde çok fiyat yöntemi ile yürütülürken belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişiminin, Borsa tarafından belirlenmiş olan eşik değerlere (oranlara) ulaşması veya aşması hâlinde ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri geçici süre ile emir toplama aşamasına alınır. Tek fiyat yöntemine ilişkin süreçlerin tamamlanmasının ardından ilgili sermaye piyasası aracının işlemleri yeniden seansın sürekli işlem bölümüne alınır ve işlemlere çok fiyat yöntemi ile devam edilir.

• Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi

BİST100 endeksinin gün içerisinde  önceki günün kapanışına göre ilk eşik olarak %5 veya daha fazla ve ikinci eşik olarak %7 veya daha fazla düşmesi halinde Endekse Bağlı Devre Kesici (EBDKS) devreye girecek ve Pay piyasası, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’ndaki (VİOP) paya ve pay endekslerine dayalı sözleşmeler ile Borçlanma Araçları Piyasası Pay Repo Pazarı’nda işlemler geçici olarak durdurulacaktır.

EBDKS’nin Pay Piyasasında sürekli  işlem seansının sona ermesinden önceki 60 ila 30 dakika arasında (mevcut durumda 17.00-17.30 arasında) devreye girmesi halinde her üç piyasada da işlemler durdurulacak, işlemler Pay Piyasası ile Borçlanma Araçları Piyasası Pay Repo Pazarı’nda kapanış seansı ile (mevcut durumda 18:00’da), VİOP’ta ise ilgili sözleşmelerde VIOP_SUREKLI_MZYD seansı ile (mevcut durumda 18:08’de) yeniden başlatılacaktır.

EBDKS’nin Pay Piyasasında sürekli seansının sona ermesinden önceki 30 dakika içerisinde devreye girmesi halinde (mevcut durumda 17.30’dan sonra) ilgili seanslar sonlandırılacaktır.

EBDKS kapsamında belirlenen eşiklerin (%5 ve %7) gün içerisinde tekrar aşılması halinde devre kesici aynı aşama için ikinci kez çalışmayacaktır. EBDKS uygulamasının devreye alınması ile pay bazında uygulanan devre kesicilerde emir toplama süresi 15 dakikaya indirilecek, eşleştirme süresi ise 2 dakika olarak devam edecektir. İlgili Borsa Duyurusu’nun detayı için tıklayınız.

• Volatilite Bazlı Tedbir Uygulaması (VBTS)

Sermaye Piyasası Kurulu’nun  ilgili kararları uyarınca, Borsa İstanbul Pay Piyasasında işlem gören paylarda işlemlerin adil ve dürüst bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanması amacıyla Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi uygulanmaktadır.

VBTS kapsamında gerekli koşulların oluştuğu tespit edilen paylarda kademeli olarak ve bir sonraki tedbirin de uygulanması durumunda bir önceki tedbirin devam etmesi suretiyle;

1. 15 gün süre ile birinci seviye “Açığa Satış ve Kredili İşlem Yasağı” tedbiri,
2. 15 gün süre ile ikinci seviye “Brüt Takas” tedbiri,
3. 15 gün süre ile üçüncü seviye “Tek Fiyat Yöntemi ile İşlem Görme” tedbiri

uygulanır.  Tedbire konu olacak pay, uygulanacak tedbir ile tedbirin başlangıç ve bitiş tarihleri, ilgili tarihte piyasa kapandıktan sonra Borsa İstanbul tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden duyurulur.

VBTS sistemine alınan payları listesine günlük olarak VBTS linkinden ulaşabilirsiniz.

• Brüt Takas Uygulaması

Brüt takas uygulamasına giren paylarda alım yapmak isteyenlerin alım yapılacak pay tutarı kadar nakdi hesaplarında bulundurması gerekir. Benzer şekilde, brüt takastaki bir payı satmak için de asgari satış miktarı kadar payı hesaplarında bulundurmaları zorunludur. Brüt takas uygulanan hisselerde günlük işlem yapılamaz.