Anlaşma, anlaşamama, açıklama, açıklamama
ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinde Kiev’in topraklarının tamamını geri almayacağını ve NATO’ya katılmayacağını söylemesinin ardından, Ukrayna ve Avrupa müttefikleri, herhangi bir barış müzakeresine dahil edilmelerini talep etti.
Trump’ın Putin’e tek taraflı yaklaşımı ve Ukrayna’nın temel talepleri konusunda görünürdeki tavizleri, hem Kiev’i hem de NATO’daki Avrupa müttefiklerini endişelendirdi; çünkü Beyaz Saray’ın onlarsız bir anlaşma yapmasından endişe ediyorlardı. “Egemen bir ülke olarak, biz olmadan hiçbir anlaşmayı kabul edemeyiz,” dedi Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy.
Putin’in müzakerelerini ABD ile ikili hale getirmeyi amaçladığını ve buna izin verilmemesinin önemli olduğunu söyledi. Avrupalı yetkililer, Trump’ın barış girişimine karşı kamuoyunda son derece sert bir tavır takınarak, kendileri ve Ukraynalılar müzakerelere dahil edilmediği sürece herhangi bir anlaşmanın uygulanmasının imkansız olduğunu söylediler.
Ama Avrupalı bir diplomatik kaynak, bakanların Cuma günü başlayacak olan yıllık Münih Güvenlik Konferansı’nda ABD’li yetkililerle “açık ve talepkar bir diyalog” başlatmayı kabul ettiğini söyledi. Bu diyalog, diplomatik terminolojideki en güçlü ifadelerden biri.
ABD Çalışma Bakanlığı’nın dün açıkladığı ÜFE verilerine göre; Üretici fiyatları Ocak ayında %0,4 arttı. Aralık ayı ÜFE artışı %0,2’den %0,5’e revize edildi. Üretici fiyatları yıllık bazda %3,5 arttı. ÜFE’deki geniş artış, önceki günkü TÜFE fiyatlarının Ocak ayında yaklaşık 1,5 yılın en yüksek seviyesine çıktığına dair haberin hemen ardından geldi. BLS açıklamasına göre, son talep için üretici fiyat endeksi Aralık ayındaki %0,5’lik yukarı yönlü revize edilmiş artışın ardından geçen ay %0,4 arttı (Beklenti ÜFE’nin %0,3 artacağı yönündeydi). Ocak ayına kadar olan 12 ayda, PPI Aralık ayında aynı oranda arttıktan sonra %3,5 arttı.
Ocak ayına ait PPI raporuyla BLS, 2024’teki fiyat hareketlerini ve hükümetin verilerden mevsimsel dalgalanmaları gidermek için kullandığı model olan mevsimsel ayarlama faktörlerini yansıtacak şekilde ağırlıkları güncelledi. PPI’daki artış mal ve hizmetlerde görüldü. Toptan mal fiyatları Aralık ayında %0,5 artışın ardından %0,6 arttı. Artışın yarısından fazlası enerji mal fiyatlarındaki %1,7’lik artıştan geldi. Gıda fiyatları %1,1 arttı, Hizmetler, Aralık ayında %0,5’lik artışın ardından %0,3 arttı. Otel ve motel odalarının toptan fiyatlarındaki %5,7’lik artış, hizmetlerdeki artışın üçte birinden fazlasını oluşturdu.
CPI ve PPI verileri elimizde. CPI verisinden önce Ocak ayı çekirdek PCE beklentisi %0,2 ile %0,3 arasındaydı ve CPI’dan sonra %0,4’e çıkmıştı gelen veri ise %0,2 oldu. Aralık ayında yıllık CPI %2,8’di. CPI verisinden sonra %2,7 olması beklendi ama %2,6 açıklandı.
Bu nedenle Fed, enflasyonu %2 hedefine döndürme yolunda ilerleme kaydedildiğini hâlâ söyleyebiliriz. Wall Street’teki hisse senetleri yatırımcıların beklenen ılımlı çekirdek PCE enflasyona odaklanmasıyla yükseldi. Dolar ve ABD Hazine getirileri düştü. Temmuz ayında faiz indirimi için piyasa bazlı olasılık, daha önceki sadece yaklaşık %40’tan eşit oranlara yükseldi. Eylül ayında faiz indirimi hala daha olası görülüyor.
Trump, ABD’nin müttefiklerine ve rakiplerine yönelik karşılıklı tarifeler için yol haritasını açıkladı. Beyaz Saray, Trump’ın son ticaret hamlesinin Amerikan dostlarına ve düşmanlarına yönelik olduğunu ve bunun ekonomik ve ulusal güvenliği güçlendireceğini söyledi. Beyaz Saray’dan bir yetkili, Trump’ın ticaret ve ekonomi ekibinin ikili gümrük tarifeleri ve ticaret ilişkilerini incelemesiyle birkaç hafta içinde uygulamaya konulabileceğini söyledi. Yönetim, öncelikle en “ağır” sorunları ele alacak. Bunlar arasında en büyük ticaret fazlasına ve en yüksek gümrük vergilerine sahip ülkeler de yer alıyor. Beyaz Saray yetkilisi, Trump’ın karşılıklı tarifelerinin diğer ülkeler tarafından uygulanan daha yüksek gümrük vergileriyle eşleşeceğini söyledi. Ayrıca, ABD ürünlerinin yabancı pazarlara akışına bariyerler oluşturabilen külfetli düzenlemeler, katma değer vergileri, hükümet sübvansiyonları ve döviz kuru politikaları gibi tarife dışı ticaret engellerini ortadan kaldırmayı da hedefleyecekler. Bu engellerin azaltılması için bazı ülkelerle müzakerelerin başlatılması da hedefleniyor.
Duyuru, en azından kısmen diğer ülkelerle görüşmeleri tetiklemek için tasarlanmış gibi görünüyor. Hedefler arasında Çin, Japonya, Güney Kore ve Avrupa Birliği yer alıyor. Yetkililer, tarifelerin daha özelleştirilmiş vergiler için “herkese uyan tek bir” yaklaşımı önleyeceğini söylerken, ancak düz bir küresel tarifeyi de dışlamıyorlar. ABD’nin karşılıklı tarifeler uygulamamasının ABD’nin büyük ve kalıcı ticaret açığına katkıda bulunduğunu açıklıyorlar.