Her veri kendi telinde
2025’in ikinci çeyreğinde Türkiye’nin GSYİH’si, hem piyasa beklentisi olan %4,1’i hem de bizim %3,8’lik tahminimizi aşarak yıllık bazda %4,8 oranında büyüdü. Bu, kısmen olumlu baz etkisiyle de desteklenen, önceki çeyreklere kıyasla kayda değer bir ivmeye işaret ediyor. Büyüme, öncelikle güçlü özel tüketim ve artan yatırım faaliyetleriyle sağlandı. Sonuç olarak, yılın ilk yarısında GSYİH büyümesi %3,3’e ulaştı.
Bu arada TÜİK, 2008 ve 2016 yıllarında gerçekleştirdiği GSYH verilerindeki ana revizyonların ardından, üçüncü kapsamlı GSYH revizyonunu 1 Eylül 2025’te yaptı. GSYH serisini revize ederek, geçmiş veri serisini 1995 yılına kadar uzattı. Bu revizyonların ardından, birinci çeyrek GSYH %2,0’den %2,3’e, 2024 yılı tam yıl büyümesi ise %3,2’den %3,3’e revize edildi. Mevsimsel düzeltmelerin ardından, bu yılın ikinci çeyreğindeki GSYİH, çeyreklik bazda %1,6’lık bir büyüme oranına denk geliyor; Son revizyonda GSYH deflatöründe de büyük değişiklikler olmadığı dikkat çekmektedir. TÜİK, kişi başına gelir hesabında 2013’ten itibaren “geçici koruma” kapsamındaki Suriyeli nüfusu da dikkate almaya başlamıştır.
Faaliyete göre büyüme ye bakarsak; İnşaat: %10,9, Bilgi ve iletişim: %7,1 , Sanayi: %6,1 , Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek: %5,6 , Mesleki, idari ve destek hizmetler: %5,4 , Finans ve sigorta: %2,6 , Gayrimenkul: %2,6 büyürken, Tarım sektörü ise 2. çeyrekte %3,5 azaldı.
Sektörel dağılıma baktığımızda; hizmetler sektörü GSYİH’ye 1,5 puanlık katkıyla en büyük katkıyı sağlamış, Sanayi sektörü ise, üç çeyrek üst üste genel büyüme üzerindeki olumsuz etkinin ardından toparlanma belirtileri göstererek 1,2 puanlık katkıyla onu takip etti.
Harcamaların dağılımına baktığımızda; Özel tüketim; yıllık bazda %5,1 artmış, baz etkilerinin de etkisiyle bir önceki çeyreğe göre bir ivmelenme var. Yatırımlar yıllık bazda %8,8 oranında artarmış ki bu da büyük ölçüde yıllık bazda %11,6’ya ulaşan inşaat yatırımlarındaki sürekli artış ve yıllık bazda %0,3 artışla pozitife dönen makine ve ekipman yatırımlarındaki mütevazı toparlanmadan kaynaklanmış, Kamu tüketimi yıllık bazda %5,2 oranında daralmış ki bu düşüş, mali harcamaları kontrol altına alma çabalarının yoğunlaştığını göstermekte.
Genel olarak, ikinci çeyrek verileri hem yıllık hem de çeyreklik büyümede belirgin bir ivmelenme ortaya koyarak, çeyreklik momentumda yavaşlama beklentilerini altüst ediyor. Beklenenden daha güçlü bu performans, merkez bankasını faiz indirimlerine daha temkinli yaklaşmaya sevk edebilir. İç talepteki dayanıklılık göz önüne alındığında, 2025 yılı için tam yıllık GSYİH büyüme tahminimizi, önceki %2,7’lik tahminden %3,3’e yükselttik.
Şimdi de PMI verimizle bakalım; PMI Ağustos’ta 47,3’e yükseldi. Manşet PMI Ağustos’ta 50,0 eşik değerin altında kalmayı sürdürmekle beraber Temmuz’daki 45,9 seviyesinden 47,3’e yükseldi. Ama Ağustos ayı PMI alt endekslerinde ana metal sanayi dışında büyüyen bir sektör yok! . Türkiye’de imalat sanayi üretimi, talep koşullarındaki durgunluğa bağlı olarak Ağustos ayında da yavaşlamaya devam etti. Üretimde kesintisiz daralma eğilimi 17’nci aya ulaşmakla birlikte düşüş Temmuz ayına göre hafifledi ve Şubat ayından bu yana en düşük oranda gerçekleşti. Öte yandan son PMI verileri, üretim ve yeni siparişlerdeki daralmanın hız kestiğini gösteren bazı olumlu sinyaller de verdi. Bu eğilimlerin önümüzdeki aylarda da devam etmesi halinde, yılın sonlarına doğru sektörün daha parlak bir görünüme kavuşması mümkün
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Rusya ve Hindistan liderlerinin de katıldığı Çin destekli bir girişim olan Şanghay İşbirliği Örgütü için Çin’in liman kenti Tianjin’de düzenlenen zirvede, ABD’ye doğrudan meydan okuyarak, “Küresel Güney”i önceliklendiren yeni bir küresel güvenlik ve ekonomik düzen vizyonunu vurguladı. Şi, ABD ve Başkan Trump’ın gümrük vergileri politikalarına ince bir gönderme yaparak, “Hegemonyacılık ve güç siyasetine karşı net bir duruş sergilemeye ve gerçek çok taraflılığı uygulamaya devam etmeliyiz” dedi.
Çin ve Hindistan, dünyanın ikinci büyük ihracatçısı olan Rusya’dan ham petrolün en büyük alıcıları konumunda. Trump, satın alımlar nedeniyle Hindistan’a ek gümrük vergileri uyguladı ancak Çin’e uygulamadı. Pekin’in kritik malzemeler üzerindeki kontrolü, Trump’ın Çin ithalatına gümrük vergilerini artırmadan önce iki kere düşünmesine yol açmış gibi görünüyor. Ayrıca, Ukrayna’da ateşkes anlaşmasını reddeden Rusya’ya yönelik yaptırımları sıkılaştırmaktan da büyük ölçüde kaçındı. ABD Başkanı ayrıca, geçen hafta cezalandırıcı gümrük vergileri uygulamasına rağmen, Yeni Delhi’yi Moskova’dan petrol alımını durdurmaya ikna edemedi.
Altın fiyatları bu sabah tüm zamanların en yüksek seviyesine tırmandı ve ABD Başkanı Trump’ın Fed’in bağımsızlığına yönelik saldırısı nedeniyle dolar varlıklarında giderek büyüyen güven krizi ile zayıflayan dolar ve bu ay ABD’de faiz indirimine gidileceğine yönelik artan beklentilerin etkisiyle kazançlarını altıncı güne taşıdı. Spot altın 3.508 dolarlık rekor seviyeye ulaştıktan sonra, ons başına %0,5 artışla 3.493 dolara yükseldi. Aralık vadeli ABD altın vadeli işlemleri ise %1,4 artışla 3.564 dolara çıktı.
Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın tırmanmasıyla birlikte arz kesintilerine ilişkin endişelerin artmasıyla petrol fiyatları yükseldi. Zelenskiy, haftalardır Rus enerji varlıklarına yönelik yoğun saldırıların ardından Ukrayna’nın Rusya’nın iç kesimlerine yeni saldırılar düzenlemeyi planladığını söyledi. Brent ham petrolü %0,59 artışla varil başına 68,55 dolara yükselirken, ABD Batı Teksas petrolü %1,64 artışla varil başına 65,06 dolara çıktı. WTI vadeli işlemleri, ABD’deki İşçi Bayramı tatili nedeniyle dün işlem görmedi.